در این مقاله قصد داریم در مورد این که فناوری بلاک چین چیست و چه کاربردی دارد مطالبی را بیان کنیم. معرفی فناوری بلاک چین به دنیا به وسیله گروهی که با نام «ساتوشی ناکا موتو» معروف بودند، صورت پذیرفت. برای بار نخست در سال ۲۰۰۸ میلادی بود که این گروه، فناوری بلاک چین را مطرح کرد. از همان ابتدا بلاک چین مجموعه‌‌ای از بلاک هایی بود، که به همدیگر متصل شده بودند و در هر بلاک یک سری تراکنش وجود داشت.
فناوری بلاک چین چیست؟
فناوری بلاک چین یک سیستم ثبت دیجیتالی می باشد. این سیستم وظیفه دارد که به ذخیره سازی امن همه تراکنش های مالی بپردازد. البته بعضی از داده های دیگر به جز تراکنش های مالی هم در این سیستم ذخیره می شوند و توسط آن انتقال داده می شوند. ذخیره تراکنش های مالی و داده ها در این سیستم به شکل زنجیره ای از بلاک های رمزگذاری شده است.
مفهوم زنجیره در فناوری بلاک چین
در هر بلاک از مجموعه بلاک چین، یک کد هش وجود دارد که وظیفه آن هش نیز این است که اعتبار داده های موجود در همان بلاک را تایید کند. ایم را هم ذکر کنیم که هر بلاک به شکل خودکار رمزنگاری می شود. نکته مهم این است که هش کد هر بلاگ حاوی هش کد بلاک قبلی هم هست. در واقع کلمه بلاک چین یا زنجیره ای از بلاک ها از همین جا نشأت می گیرد. چرا که بلاک ها به صورت زنجیره وار به هم وصل هستند.
از آن جایی که همه بلاک ها به هم وصل هستند ممکن نیست که داده های موجود در بلاک های قبلی تغییر کنند. به همین دلیل امنیت داده هایی که در بلاک های موجود در بلاک چین هستند تامین خواهد شد و از طرف دیگر اعتماد هم به این داده ها ایجاد می شود. در واقع اگر کسی بخواهد داده های موجود در یک بلاک را تغییر دهد، هش آن بلاک (با داده های تغییر یافته) با هشی که از قبل در بلاک بعدی وجود داشت، ناسازگار خواهد بود.
موارد استفاده بلاک چین
برای اولین بار بیت کوین و بلاک چین دو مفهومی بودند که با هم به دنیا معرفی شدند. وقتی که برای اولین بار این مفاهیم مطرح شدند بیت کوین به عنوان پول نقدی الکترونیکی معرفی شد. بلاک چین هم شبکه ای بود که از طریق آن بیت کوین بدون نیاز به واسطه و به صورت ناشناس بین دو نفر مبادله می شد. در واقع هدف از مطرح کردن بیت کوین و بلاک چین، تمرکز زدایی کردن از تراکنش های مالی بود ولی هر چقدر که جلوتر رفتیم از بلاک چین در صنایع مختلف هم استفاده شد. کم کم بلاک چین خود را به عنوان یک فناوری انقلابی به منظور پیاده سازی زیرساخت های قدرتمند به دنیا شناساند.
امروزه بلاک چین، کاربردهای بسیار زیادی دارد و کاربرد آن فراتر از بحث ارزهای دیجیتال رفته است. امروزه فناوری بلاک چین در موارد زیر کاربرد دارد:
- در زنجیره تامین؛
- در رایانه ابری؛
- در همه علم های مرتبط با ذخیره سازی اطلاعات و انتقال آن ها و همچنین در همه علم های مربوط به امنیت داده.
فواید استفاده از بلاک چین در علم های مختلف
استفاده از بلاک چین در علم های مختلف مفید و کاربردی است. فواید استفاده از بلاک چین در علم های مختلف عبارت هستند از:
- ردگیری و شفاف کردن زنجیره تامین کالا و خدمات را ممکن می کند.
- سرعت را بالا می برد.
- هزینه ها را کاهش می دهد.
- مالکیت برای دارایی های دیجیتال را ممکن می کند.
- امنیت را برای داده ها فراهم می کند.
مزایای استفاده از فناوری بلاک چین
فناوری بلاک چین دارای مزایای زیادی است که در این جا به چند نمونه اشاره می کنیم:
- امنیت تراکنش ها در این فناوری بالا است. فناوری بلاک چین برای این که امنیت را در تراکنش ها افزایش دهد از رمزنگاری استفاده می کند.
- از سوی دیگر فناوری بلاک چین متمرکز نیست. یعنی آن مرکز داده ای که محل قرارگیری شبکه های بلاک چین است، به صورت غیر متمرکز می باشد و در کل دنیا پخش شده است. این در حالی است که بانک ها و موسسات مالی و اعتباری مختلف به صورت متمرکز در یک جا قرار دارند.
دفتر کل توزیع شده چیست؟
به مکانی که اطلاعات مربوط به بلاک چین ها در آن ذخیره می شود، دفتر کل توزیع شده اطلاق می شود. همه افرادی که به نحوی در شبکه بلاک چین هستند می توانند به این دفتر دسترسی پیدا کنند. نکته بسیار مثبتی که این جا می توان به آن اشاره کرد این است که همه تراکنش هایی که در بلاک چین صورت می پذیرند و همه تغییراتی که در دفتر کل توزیع شده انجام می شود، به شکل کاملاً شفاف برای همه قابل رویت هستند.
به بیان ساده، دفتر کل توزیع شده، زنجیره ای از کامپیوترها می باشد که وظیفه دارد صحت تراکنش های انجام شده بین دو فرد را بررسی کند و در صورت تایید آن ها، اطلاعات تراکنش های صورت گرفته را به بلاک چین بفرستد.
ساختار بلاکی بلاک چین
هر داده ای برای این که در شبکه بلاکچین ذخیره شود، بایستی در ساختار بلاکی باشد. هر بلاک هم ادامه دهنده بلاک قبلی است. در واقع بلاک ها به واسطه اطلاعاتی به هم وصل می باشند و به کمک همین اطلاعات است که زنجیر درست می شود. بلاک های موجود در بلاک چین به ترتیب زمان ساخت در کنار هم جای می گیرند. اولین بلاکی که در شبکه وجود دارد و قبل از آن هیچ بلاکی نیست به «بلاک جنسیس» معروف است.
اگر بخواهیم یک تعریف همه فهم برای بلاک چین ارائه دهیم باید بگوییم که بلاک چین یک فهرست دیجیتالی توزیع شده می باشد که اطلاعات درون خود را به شکل زنجیره ای از بلاک ها ذخیره می نماید. از آن جایی که همه بلاک ها درون بلاک چین رمزنگاری می شوند، بلاک چین می تواند امنیت را برای اطلاعات فراهم کند. از سوی دیگر فناوری بلاک چین پایداری و شفافیت را نیز برای تراکنش ها به وجود می آورد.
نحوه کار فناوری بلاک چین
اگر بخواهیم نحوه کار فناوری بلاک چین را توضیح دهیم باید بگوییم که تمامی داده ها و ریز به ریز تراکنش هایی که صورت می پذیرد در بلاک چین ذخیره می شود. به همین دلیل به هیچ عنوان هیچ فردی نمی تواند یک بیت کوین را بیش از یک بار معامله کند و در واقع کلاه برداری در بلاک چین ممکن نیست. وقتی که اطلاعاتی وارد این شبکه می شوند اطلاعات وارد شده به یک بلاک از بلاک چین ورود پیدا می کنند و بلاک جدید هم به انتهای بلاک های قبلی می چسبد و زنجیره تشکیل می شود.
مراحل اضافه شدن یک بلاک به بلاک چین
چهار مرحله باید انجام شود تا یک بلاک به بلاک چین اضافه شود. این چهار مرحله عبارت هستند از:
- انجام یک معامله؛ اولین مرحله از مراحل اضافه شدن یک بلاک به بلاک چین است.
- بررسی و تایید معامله؛ مرحله دوم از مراحل اضافه شدن یک بلاک به بلاک چین است. بررسی و تایید بایستی توسط هزاران کامپیوتری که در جای جای دنیا پخش شده اند، صورت پذیرد.
- هر تراکنش یا معامله ای بایستی به همراه داده های مربوط به آن در یک بلاک از بلاک چین ذخیره شود. بعد از این که صحت تراکنش شما تایید شد اطلاعات مربوط به آن تراکنش در یک بلاک ذخیره و نگهداری می شوند.
- در مرحله چهارم نیز «هش کد» مربوط به اطلاعات ذخیره شده در بلاک در آن بلاک ذخیره می شود. تراکنش های زیادی در درون یک بلاک قرار می گیرند. در صورتی که همه آن ها تایید شوند هش آن بلاک تولید می شود و درون آن بلاک ذخیره می گردد.
انواع شبکه های بلاک چین
شبکه های بلاک چین را می توان متناسب با میزان دسترسی کاربران آن ها در شبکه، به چهار گروه زیر دسته بندی کرد.
- شبکه های خصوصی؛
- شبکه های عمومی؛
- شکه های تجاری؛
- شبکه های ترکیبی و یا همان هیبریدی.
اگر بخواهیم به صورت سنتی به قضایا نگاه کنیم،
همه تراکنش‌‌های مالی می‌‌بایستی به کمک یک سری واسطه، به نام بانک و یا موسسات مالی و اعتباری انجام شود؛ ولی اگر مدرن‌تر به قضیه نگاه کنیم؛ به کمک فناوری بلاک چین، واسطه‌ها از بین می روند و فروشندگان و خریداران، یعنی همان انتقال دهندگان و دریافت کنندگان ارز دیجیتال، می توانند بدون نیاز به هیچ‌گونه واسطه‌ای خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازند. این مفهوم فناوری بلاک چین است. برای مطالعه بیشتر درباره این موضوع، پیشنهاد می کنیم که کتابهای بلاکچین آشنایی با مفاهیم بنیادی و تجاری سازی بلاکچین را از انتشارات آراد کتاب مطالعه کنید.