الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال

تحقیقات نشان می‌دهد تنها حدود ۷ تا ۱۳ درصد از معامله گران در بلندمدت، موفق به کسب سود پایدار می‌شوند. اگر قصد درآمدزایی از بازارهای مالی را دارید همین آمار، ضرورت شناخت دقیق الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال را نشان می‌دهد.

الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال چیستند؟

الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال شکل‌هایی هستند که روی نمودار قیمت دارایی‌ها مثل سهام، ارز دیجیتال یا طلا و … تکرار می‌شوند. این شکل‌ها تصادفی نیستند، بلکه نتیجه رفتار و تصمیمات میلیون‌ها معامله گر در بازار هستند.

تاریخ نشان داده است که انسان‌ها در موقعیت‌های مشابه، واکنش‌های مشابهی نشان می‌دهند. به همین دلیل، این الگوها همیشه در طول تاریخ بازارهای مالی تکرار می‌شوند. فهمیدن این الگوهای تحلیل تکنیکال به شما کمک می‌کند تا:

1. حدس بزنید قیمت در آینده به کدام سمت می‌رود.
2. نقطه درست ورود به معامله یا خروج از آن را پیدا کنید.
3. میزان ریسک معامله‌تان را بهتر مدیریت کنید.

انواع الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال

این الگوها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند، برگشتی و ادامه دهنده. برای استفاده از الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال، اول باید بدانید هر کدام چه پیامی دارند. الگوهای برگشتی مثل چراغ قرمز یا سبز در چهارراه‌ها هستند. این الگوها در انتهای یک روند طولانی (صعودی یا نزولی) ظاهر می‌شوند و به شما می‌گویند: “مراقب باش! احتمالاً جهت بازار عوض می‌شود.”

الگوهای ادامه دهنده، هم وسط یک روند قوی مثلاً روند صعودی شکل می‌گیرند و می‌گویند: “قیمت کمی استراحت می‌کند و دوباره در همان جهت قبلی حرکت خواهد کرد.” مثل وقتی که یک دونده، لحظه‌ای می‌ایستد تا نفس بگیرد.

در هر دو حالت، حجم معاملات در زمان شکست الگو نقش یک تأییدکننده مهم را بازی می‌کند. استفاده از این الگوها برای کسانی که می‌خواهند آموزش نوسان گیری از بورس را یاد بگیرند، خیلی مهم است.

الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه، قوی‌ترین الگوی برگشتی در تحلیل تکنیکال کلاسیک است که خبر از پایان یک روند می‌دهد. این الگو شبیه یک آدم ایستاده است. یک سر بین دو شانه قرار دارد. طبیعتا سر، بلندتر از شانه‌ها یعنی اوج‌های کوتاه‌تر است.

سیگنال قطعی زمانی صادر می‌شود که قیمت، خط گردن را با قدرت بشکند. هدف قیمتی ما به سادگی، برابر با ارتفاع سر تا خط گردن تعیین می‌شود.

الگوی سقف و کف دوقلو

الگوی سقف و کف دوقلو، یکی دیگر از الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک برگشتی است که ناتوانی بازار برای ادامه حرکت را نشان می‌دهد. این الگوها شبیه حرف M (سقف دوقلو) یا W (کف دوقلو) هستند.

الگوی سقف دوقلو

در روند صعودی بازار تشکیل می‌شود:

1. قیمت بالا می‌رود و به یک سقف می‌رسد.
2. کمی پایین می‌آید (کف میانی).
3. دوباره به همان سطح سقف اول می‌رسد اما نمی‌تواند آن را بشکند و دوباره پایین می‌آید.

این یعنی خریداران دو بار نتوانستند یک سقف مشخص را بشکنند و فشار فروشنده غالب شده است. با شکست کف میانی به سمت پایین، الگو کامل شده و سیگنال فروش صادر می‌شود.

الگوی کف دوقلو

در پایین‌ترین نقطه بازار (روند نزولی) تشکیل می‌شود:

1. قیمت پایین می‌آید و به یک کف می‌رسد.
2. کمی بالا می‌رود (سقف میانی).
3. دوباره به همان سطح کف اول می‌رسد اما نمی‌تواند آن را بشکند و برمی‌گردد.

به این معنا که فروشندگان دو بار نتوانستند، قیمت را بیشتر پایین ببرند و خریداران قوی شده‌اند. با شکست سقف میانی به سمت بالا، سیگنال خرید صادر می‌شود.

الگوی سقف و کف سه قلو

الگوی سقف و کف سه قلو تقریباً شبیه الگوی دوقلو است، با این تفاوت که بازار سه بار برای شکست یک سطح مقاومت یا حمایت، تلاش می‌کند و شکست می‌خورد. این یعنی طرف مقابل (خریدار یا فروشنده) برای تغییر جهت، عزم بسیار جدی دارد و سیگنال آن معمولاً قوی‌تر است.

الگوی سقف سه قلو

این الگو در انتهای روند صعودی با سه قله قیمتی تقریباً هم سطح شکل می‌گیرد. این سه قله نشان می‌دهند که یک سطح مقاومت، سه بار فشار خریداران را دفع کرده است. شکست خط گردن (کف‌هایی که بین قله‌ها قرار دارند) به سمت پایین، تأییدکننده برگشت بازار و آغاز روند نزولی است.

الگوی کف سه قلو

این الگو از الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک، در انتهای روند نزولی با سه کف قیمتی تقریباً هم سطح شکل می‌گیرد. این سه کف نشان می‌دهند که یک سطح حمایت، سه بار فشار فروشندگان را دفع کرده است.

شکست خط گردن (سقف‌هایی که بین کف‌ها قرار دارند) به سمت بالا، تأییدکننده برگشت بازار به سمت صعود است. برای تحلیل دقیق‌تر این الگوهای کم یاب و قوی، منابعی مانند کتاب الگوها و نمودارهای اسرارآمیز در بازارهای مالی توصیه می‌شود.

الگوی مثلث

انواع الگوهای مثلث، یکی از رایج‌ترین الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال هستند و معمولاً نشان می‌دهند که قیمت برای مدتی در حال فشرده شدن است تا قدرت لازم برای حرکت بعدی را پیدا کند. انواع مثلث‌ها عبارتند از:

• مثلث متقارن؛ خط بالایی نزولی و خط پایینی صعودی است. هر دو خط به سمت هم می‌آیند. این یعنی بازار سردرگم است و ممکن است از هر طرف بشکند.
• مثلث صعودی؛ خط بالایی افقی (مقاومت ثابت) و خط پایینی صعودی است. این نشان می‌دهد که خریداران قوی‌ترند، چون کف‌های بالاتر می‌سازند. معمولاً به سمت بالا شکسته می‌شود (ادامه دهنده صعودی).
• مثلث نزولی؛ خط پایینی افقی (حمایت ثابت) و خط بالایی نزولی است. این نشان می‌دهد که فروشندگان قوی‌ترند و سقف‌های پایین‌تر می‌سازند. معمولاً به سمت پایین شکسته می‌شود (ادامه دهنده نزولی).

معامله با مثلث

زمانی که قیمت یکی از خطوط روند مثلث را می‌شکند، سیگنال ورود صادر می‌شود. هدف قیمتی معمولاً به اندازه قاعده مثلث (پهن‌ترین قسمت) است. کاهش حجم معاملات هنگام تشکیل مثلث و افزایش آن در زمان شکست، اعتبار الگو را بالا می‌برد.

الگوی پرچم

الگوی پرچم، جزء معتبرترین الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال ادامه دهنده است و نشان می‌دهد که بازار پس از یک حرکت سریع، فقط برای مدت کوتاهی متوقف شده است.

این الگو شبیه یک پرچم واقعی است. میله پرچم، حرکت قوی و سریع قیمت در ابتدا و بدنه پرچم، نشان دهنده توقف و نوسان قیمت در یک کانال کوچک و موازی، که جهت آن برعکس میله پرچم است.

این الگو نشان دهنده تثبیت سود معامله گران است. زمانی که قیمت از این کانال (بدنه پرچم) خارج می‌شود، حرکت قبلی با قدرت ادامه پیدا می‌کند و هدف قیمتی به اندازه طول میله پرچم خواهد بود.

الگوی مستطیل

این الگو از الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک هم مانند الگوی پرچم، یک الگوی ادامه دهنده بوده و نشان دهنده نوسان قیمت در یک محدوده افقی بین دو خط حمایت و مقاومت موازی است.

اگر قیمت در یک روند صعودی وارد مستطیل شده و سپس سقف مستطیل شکسته شود، روند صعودی ادامه پیدا می‌کند (ادامه دهنده). هدف قیمتی هم به اندازه ارتفاع مستطیل است. این را هم اضافه کنیم که حجم پایین در حین تشکیل مستطیل، نشانه خوبی است.

الگوی فنجان و دسته

این دو الگو از الگوهای تحلیل تکنیکال کمی پیچیده و خاص هستند، اما در صورت مشاهده، سیگنال‌های قوی می‌دهند. این الگو که بیشتر یک الگوی ادامه دهنده صعودی است، شبیه یک فنجان چای با یک دستگیره کوچک است.

فنجان یک کاهش تدریجی و سپس یک افزایش تدریجی به شکل U است که نشان دهنده تجمع آرام خریداران می‌باشد. دسته هم یک اصلاح کوچک و کوتاه مدت به شکل یک کانال نزولی کوچک که در سمت راست فنجان شکل می‌گیرد. زمانی که قیمت از سقف دسته خارج می‌شود یعنی شکست رو به بالا، سیگنال خرید صادر می‌شود. عمق فنجان هم هدف قیمتی این الگو است.

الگوی الماس

الگوی الماس، یک الگوی برگشتی نادر است که بیشتر در سقف‌ها و کف‌های اصلی بازار دیده می‌شود. این مورد از الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک نشان دهنده آشفتگی شدید بازار قبل از یک تغییر جهت بزرگ است. شکست خطوط روند الماس، سیگنال بازگشت قوی را صادر می‌کند. شکل آن از ابتدا پهن (نوسان زیاد) شروع شده و سپس باریک (نوسان کم) می‌شود.

تفاوت بین الگوهای برگشتی و ادامه دهنده در تحلیل تکنیکال

در مورد الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک باید بتوانید، پیام هر الگو را دقیقاً متوجه شوید. آیا روند می‌خواهد؛ عوض شود یا ادامه پیدا کند؟

شناخت این تفاوت‌ها، پایه اصلی هرگونه معامله‌گری موفق بر اساس الگوهای تحلیل تکنیکال کلاسیک است.

چگونه از الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال در معاملات استفاده کنیم؟

همین که بدانید تحلیل تکنیکال فارکس چیست؟ کفایت نمی‌کند. بلکه استفاده از الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال باید با نظم و دقت انجام شود.

• صبر برای شکست؛ هرگز پیش از اینکه الگو کاملاً شکل بگیرد و خط مهم آن شکسته شود، وارد معامله نشوید. شکست باید با بسته شدن کندل تأیید شود.
• تأیید حجم؛ شکست یک الگو بدون افزایش ناگهانی حجم معاملات، مشکوک است و احتمال موفقیت پایینی دارد. حجم، نیروی محرک شکست است.
• مدیریت ریسک؛ همیشه حد ضرر را در محلی قرار دهید که اگر قیمت به آن برسد، نشان دهنده باطل شدن الگو است (مثلاً بالای سر در الگوی سر و شانه سقف).
• تعیین هدف؛ هدف قیمتی را بر اساس ارتفاع یا عمق الگو مشخص کنید. این به شما کمک می‌کند تا یک معامله منطقی با نسبت ریسک به ریوارد مناسب داشته باشید.

بررسی مثال‌های عملی از الگوهای کلاسیک در نمودارها

برای اینکه این الگوها را بهتر بفهمید، دو مثال ساده ذکر می‌کنیم.

۱. مثال الگوی پرچم صعودی (آماده پرتاب!)

فرض کنید سهمی از ۱۰۰۰ تومان ناگهان تا ۱۲۰۰ تومان رشد می‌کند (این می‌شود میله پرچم). بعد، قیمت کمی استراحت می‌کند و در یک محدوده باریک بین ۱۱۵۰ تا ۱۱۸۰ تومان بالا و پایین می‌شود (این می‌شود بدنه پرچم).

• پیام الگو؛ بازار دارد، نفس می‌گیرد تا دوباره حرکت کند.
• سیگنال؛ قیمت، سقف این محدوده (۱۱۸۰ تومان) را با قدرت می‌شکند.
• هدف: به اندازه همان رشد اولیه (۲۰۰ تومان) را به نقطه شکست اضافه می کنیم. یعنی۱۳۸۰ تومان.

۲. مثال الگوی سقف دوقلو (بنزین تمام شد!)

تصور کنید! قیمت یک سهم دو بار به ۵۰۰ تومان می‌رسد اما هر دو بار برمی‌گردد زیرا فروشنده‌ها قوی‌ترند. پایین‌ترین نقطه‌ای که بین این دو تلاش شکل گرفته، مثلاً ۴۸۰ تومان، کف میانی است.

سیگنال زمانی صادر می‌شود که قیمت، سطح ۴۸۰ تومان را به سمت پایین می‌شکند، یعنی فروشنده‌ها برنده شده‌اند و بازار نزولی می‌شود. در واقع چون خریداران دو بار نتوانستند سقف ۵۰۰ تومانی را رد کنند، بازار خسته شده و ریزش می‌کند.

نکات کلیدی برای تحلیل دقیق‌تر الگوهای کلاسیک

برای تحلیل دقیق الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال، سه نکته حیاتی را رعایت کنید؛ اول، به تایم فریم‌های بزرگ (روزانه/هفتگی) اهمیت دهید، زیرا الگوهای بزرگتر قابل اعتمادترند.

دوم، از پولبک  غافل نشوید؛ این برگشت کم ریسک به خط شکسته شده، بهترین فرصت ورود است. سوم، هرگز به یک الگو اکتفا نکنید. همیشه سیگنال را با دیگر ابزارهای تحلیلی (مثل اندیکاتور RSI، خطوط حمایت و مقاومت یا خط روند در تحلیل تکنیکال) تأیید کنید. خواندن منابعی مانند کتاب الگوهای کلاسیک پیشرفته می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

سخن پایانی در مورد الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال

الگوهای کلاسیک تحلیل تکنیکال یک زبان ساده برای درک بازارهای مالی هستند. این الگوها مثل یک نقشه، به شما می‌گویند که خریداران و فروشندگان در حال فکر کردن به چه چیزی هستند.

با شناخت و استفاده صحیح از الگوهای تحلیل تکنیکال، بفهمید چه زمانی باید سوار بر موج شوید و چه زمانی منتظر تغییر جهت بمانید. در نتیجه شانس موفقیت شما در بازارهای مالی افزایش می‌یابد.