عرضه اولیه سهام

یکی از بازارهایی که امکان انجام فعالیت اقتصادی قانونمند برای شرکت ها و سرمایه گذاران در آن وجود دارد؛ بورس است. هر شرکتی که بخواهد وارد این بازار شود باید یک مقدار و یا کل سهام خود را عرضه کند.

در واقع عرضه اولیه سهام در بورس به عنوان یک دروازه طلایی برای ورود به این بازار شناخته می‌شود. با عرضه اولیه، مالکیت یک شرکت از حالت خصوصی به حالت عمومی در می‌آید و همه مردم می‌توانند سهمی هر چند اندک از آن شرکت را مال خود کنند. این فرآیند برای سرمایه گذاران هم فرصتی فراهم می‌آورد تا در مراحل ابتدایی رشد شرکت‌ها سهیم شوند.

عرضه اولیه سهام چیست؟

عرضه اولیه سهام در بورس به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن یک شرکت برای اولین بار سهام خود را به عموم مردم عرضه می‌کند. این فرآیند معمولاً به منظور جمع آوری سرمایه برای توسعه کسب وکار، پرداخت بدهی‌ها یا تأمین مالی پروژه‌های جدید انجام می‌شود. در این مرحله، شرکت‌ها می‌توانند از طریق بورس اوراق بهادار، سهام خود را به سرمایه گذاران عرضه کنند.

عرضه  این سهم‌ها در روزها و ساعت‌هایی از قبل مشخص شده انجام می‌شود و سرمایه گذاران می‌توانند برای خرید در ساعات مشخص شده اقدام به ثبت سفارش کنند.

یکی از دلایل عرضه اولیه شرکت‌ها، جذب سرمایه لازم برای توسعه و گسترش فعالیت‌های شرکت است. با عرضه سهام به عموم، شرکت می‌تواند؛ منابع مالی جدیدی را جذب کند که این منابع برای پروژه‌های جدید، تحقیق و توسعه، افزایش ظرفیت تولید یا تسویه بدهی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین عرضه اولیه می‌تواند؛ اعتبار و شفافیت شرکت را افزایش دهد. به همین علت، شرکت‌های سهامی عام دسترسی به منابع مالی بیشتری نیز دارند.

تاریخچه عرضه اولیه سهام

تاریخچه عرضه اولیه به اوایل قرن بیستم برمی‌گردد؛ زمانی که شرکت‌ها برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ خود به بازار سرمایه روی آوردند. با گذشت زمان، این فرآیند به یکی از ابزارهای اصلی تأمین مالی برای شرکت‌ها تبدیل شد.

چرا عرضه اولیه سهام جذاب است؟

عرضه اولیه سهام به دلایل متعددی برای سرمایه گذاران جذاب است. یکی از اصلی‌ترین دلایل، پتانسیل بالای سودآوری در این نوع سرمایه گذاری است. به هر حال این سهم‌ها با قیمت مناسبی، قیمت گذاری می‌شوند و بعید است که کسی از خرید آن‌ها پشیمان شود.

البته حتما می‌دانید که بورس ایران در چندین برهه با وضعیت بسیار نامطلوبی مواجه شده است و حتی چند مورد از عرضه‌های اولیه هم بعد از مدت نه چندان زیادی به صف فروش رفتند و قیمت آنها از قیمت اولیه هم کمتر شد. با این وجود اگر به صورت کلی به قضیه نگاه کنیم و همه سال‌های فعالیت‌های بورس را در نظر بگیریم، عرضه‌های اولیه رشد مناسبی داشته‌اند.

روش‌های خرید عرضه اولیه در بورس

برای خرید عرضه اولیه سهام در بورس، سرمایه گذاران می‌توانند از روش‌های مختلفی استفاده کنند. برای اجرایی کردن هر یک از این روش‌ها باید در یک کارگزاری معتبر ثبت نام کرده و از طریق آن سهام بخرید.

• روش حراج یعنی ارزش گذاری و مشخص کردن قیمت مبنا برای هر سهم و البته تعیین تعداد سهامی که هر شخص می‌تواند؛ بخرد. سپس اقدام به ثبت سفارش توسط افراد مختلف.
• روش قیمت ثابت یعنی قیمت هر سهم عرضه اولیه از قبل مشخص و ثابت باشد.
• روش بوک بیلدینگ یا ثبت سفارش.

انتخاب کارگزاری مناسب

انتخاب کارگزاری مناسب می‌تواند؛ تأثیر زیادی بر موفقیت سرمایه گذاری داشته باشد. کارگزاری‌های خوب و معتبر علاوه بر انجام معاملات درخواستی سرمایه گذاران، معمولاً اطلاعات و مشاوره‌های لازم را در اختیار آنها قرار می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا بهترین تصمیمات را اتخاذ نمایند.

ثبت سفارش در کارگزاری‌ها

ثبت سفارش در کارگزاری‌ها یکی از مراحل کلیدی در خرید عرضه اولیه سهام است. بدیهی است که سرمایه گذاران باید ابتدا در کارگزاری مورد نظر خود ثبت نام کنند و سپس سفارش خرید خود را ثبت نمایند. مراحل ثبت سفارش شامل انتخاب سهام، تعیین تعداد سهام و قیمت پیشنهادی است. پس از ثبت سفارش، کارگزاری‌ها این سفارشات را جمع آوری کرده و به بورس ارسال می‌کنند.

روش بوک بیلدینگ (Book Building)

روش بوک بیلدینگ یکی از روش‌های متداول در عرضه اولیه سهام است. در این روش، سرمایه گذاران می‌توانند؛ قیمت پیشنهادی خود را برای خرید سهام اعلام کنند و بر اساس این قیمت‌ها، قیمت نهایی سهام تعیین می‌شود. این روش به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که قیمت سهام را بر اساس تقاضای بازار تعیین کنند. بوک بیلدینگ به سرمایه گذاران این فرصت را می‌دهد که در تعیین قیمت سهام مشارکت داشته باشند.

خرید آنلاین و آفلاین

سرمایه گذاران می‌توانند؛ عرضه اولیه سهام را به صورت آنلاین یا آفلاین خریداری کنند. خرید آنلاین از طریق پلتفرم‌های کارگزاری انجام می‌شود و به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهد که به راحتی و در هر زمان سفارشات خود را ثبت نمایند. خرید آنلاین معمولاً سریع‌تر و راحت‌تر است و سرمایه گذاران می‌توانند به سرعت به اطلاعات و تحلیل‌های بازار دسترسی پیدا کنند.

فرآیند عرضه اولیه سهام در عمل

فرآیند عرضه اولیه سهام در بورس شامل چند مرحله کلیدی است. ابتدا شرکت باید مدارک لازم را تهیه کرده و به بورس ارائه دهد. سپس، بورس این مدارک را بررسی کرده و در صورت تأیید، تاریخ عرضه اولیه اعلام می‌شود. مراحل کلیدی شامل تعیین قیمت، ثبت سفارش و تخصیص سهام به سرمایه گذاران است. این فرآیند معمولاً تحت نظارت دقیق نهادهای مالی انجام می‌شود.

مزایا و معایب عرضه اولیه برای سرمایه گذار

عرضه اولیه سهام برای سرمایه گذاران مزایا و معایب خاصی دارد. به هرحال سرمایه گذار باید طریقه سرمایه گذاری در بورس را به خوبی بلد باشد. یعنی قبل از خرید هر نوع سهمی حتی سهم عرضه اولیه، اطلاعات کاملی در مورد شرکت مورد نظر به دست بیاورد. مزایای عرضه اولیه در بورس عبارتند از:

• سرمایه گذاران می‌توانند با خرید سهام در قیمت پایین، در صورت موفقیت شرکت، از افزایش قیمت بهره‌مند شوند.
• این فرصت به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهد که در شرکت‌های نوپا و با پتانسیل بالا سرمایه گذاری کنند.
• عرضه اولیه می‌تواند؛ سبد سرمایه گذاری فرد را متنوع کرده و ریسک را کاهش دهد.

معایب عرضه اولیه در بورس نیز موارد زیر است:

• سرمایه گذاری در شرکت‌های نوپا معمولاً با ریسک بالایی همراه است و ممکن است سرمایه گذاران نتوانند به سود مورد انتظار دست یابند.
• در بسیاری از موارد، اطلاعات کافی درباره شرکت‌های تازه تأسیس وجود ندارد و این می‌تواند؛ تصمیم گیری را دشوار کند.
• سلب اعتماد بسیاری از مردم نسبت به عرضه‌های اولیه و بورس. متاسفانه بورس که می‌تواند؛ اقتصاد کشور را شکوفا کند دیگر محبوبیت گذشته را در بین مردم ایران ندارد. همین امر تعداد سرمایه گذاران را کاهش می‌دهد. فراموش نکنیم که تعدادی از عرضه‌های اولیه در چند سال اخیر مربوط به شرکت‌های سوری و یا کم ارزش و فاقد پتانسیل رشد بوده‌اند.
• تحریم‌های اقتصادی و احتمال بالای ورشکستگی و زیان دهی شرکت‌های مختلف از جمله شرکت‌های نوپا.

بهترین زمان فروش عرضه اولیه سهام در بورس

بهترین زمان فروش عرضه اولیه سهام به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل، وضعیت بازار و عملکرد شرکت است.

تحلیل بازار

سرمایه گذاران باید بازار را به خوبی و با دقت تمام تحلیل کنند و روند قیمت سهام را زیر نظر داشته باشند. اگر قیمت سهام به طور قابل توجهی افزایش یافته باشد و نشانه‌هایی از کاهش تقاضا به چشم بیاید، ممکن است زمان مناسبی برای فروش باشد. البته این تحلیل، نیاز به تجربه و علم و البته آرامش روحی دارد و کار هر کسی نیست.

اهداف سرمایه گذاری

از طرف دیگر اهداف سرمایه گذاری شخصی نیز باید در نظر گرفته شود. اگر سرمایه گذار به دنبال سود سریع باشد؛ ممکن است زودتر از موعد، سهام را بفروشد، در حالی که سرمایه گذاران بلندمدت احتمالا تصمیم به نگهداری سهام بگیرند.

نکات کلیدی برای موفقیت در عرضه اولیه

برای موفقیت در عرضه اولیه سهام، سرمایه گذاران باید به چند نکته کلیدی توجه کنند.

• تحقیق و بررسی؛ قبل از سرمایه گذاری، باید درباره شرکت و صنعت آن داده‌های مختلفی جمع آوری شود. مطالعه کتاب‌هایی مانند کتاب بازار بورس برای مبتدیان می‌تواند؛ مفید باشد.
• تنوع سبد سرمایه گذاری؛ سرمایه گذاران باید سبد سرمایه گذاری خود را متنوع کنند تا ریسک کمتر شود.
• توجه به زمان؛ زمان بندی مناسب برای خرید و فروش سهام می‌تواند؛ تأثیر زیادی بر سودآوری داشته باشد.
• استفاده از منابع آموزشی؛ استفاده از منابع آموزشی مانند کتاب مدیریت سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار می‌تواند به سرمایه گذاران کمک کند تا با اصطلاحات و فرآیندهای بورس آشنا شوند و تصمیمات بهتری بگیرند.

سخن پایانی در مورد عرضه اولیه سهام 

عرضه اولیه سهام یک فرصت خوب برای سرمایه گذاری است. اما موفقیت در این مسیر نیازمند آگاهی، تحقیق و استراتژی‌های هوشمندانه است. با درک عمیق از بازار و مطالعه منابع معتبر مانند کتاب گام به گام تا خرید سهام سرمایه گذاران می‌توانند از این فرصت‌های جذاب بهره برداری کرده و وضعیت مالی خود را بهبود دهند.