در این مقاله قصد داریم صندوق درآمد ثابت را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. حتما شما هم این عبارت را بارها شنیده اید. خصوصاً در چند سال اخیر، عبارت هایی مانند بورس و سهام و صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت و غیره به ادبیات مردم ایران اضافه شده است.
صندوق درآمد ثابت و یا همان Fixed Income نوعی صندوق مشترک به حساب می‌آید که قسمت اعظمی از دارایی که در اختیار دارد را در مواردی که ریسک خیلی کمی دارند، سرمایه گذاری می کند. در نتیجه وقتی شما هم در صندوق درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنید ریسک خیلی کمی را تجربه خواهید کرد. در واقع این کار شما یک سرمایه گذاری امن به حساب می آید.
در صورتی که قصد سرمایه گذاری در بازارهای مالی را دارید صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از بهترین گزینه ها به حساب می‌آیند. افراد مختلفی می توانند سرمایه های خود را وارد این صندوق‌ها کنند ولی افراد تازه وارد و مبتدی، به منظور سرمایه گذاری در این صندوق ها، گزینه های مناسب تری هستند. در واقع فردی که برای اولین بار وارد بازارهای مالی می شود بایستی سرمایه خود را در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت قرار دهد تا بدون تحمل ریسک و البته بدون نیاز به مطالعه و تحلیل و سواد خاصی، به یک درآمد معقولی دست پیدا کند.
مفهوم صندوق درآمد ثابت
بنابراین اگر بخواهیم یک تعریف واضح از مفهوم صندوق درآمد ثابت بیان کنیم باید بگوییم که این نوع صندوق ها یک نوع صندوق سرمایه گذاری بدون ریسک هستند. به بیان دیگر صندوق درآمد ثابت به عنوان یک واسطه مالی کار می کند و افرادی که در امر بازارهای مالی خیلی حرفه ای نیستند می توانند به جای سرمایه گذاری مستقیم در بازارهای مالی، به کمک این واسطه مالی به صورت غیر مستقیم در بازارهای مالی سرمایه گذاری کنند. استفاده از صندوق درآمد ثابت در نهایت هم به سود سرمایه گذار خواهد بود و هم به سود بازار سرمایه.
فواید صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت
در واقع این نوع صندوق ها باعث می شوند که ترس افراد مبتدی از ورود به بازار سرمایه تا مقدار زیادی از بین برود و این افراد به راحتی بتوانند حضور در بازار سرمایه را تجربه کنند و کم کم به افزایش اطلاعات خود در مورد بازارهای مالی بپردازند و به صورت آهسته خود این افراد به شکل مستقل و به صورت مستقیم وارد این بازارها بشوند.
نحوه کار صندوق درآمد ثابت
یک صندوق درآمد ثابت سبد متنوعی از دارایی ها را به وجود می آورد. هر کدام از موارد موجود در این سبد، بازدهی خاص خود را دارند. همین امر باعث می شود که هم در کل، بازدهی مناسبی کسب شود و هم ریسک سرمایه گذاری تا میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کند.
بازده و ریسک صندوق درآمد ثابت
صندوق درآمد ثابت و یا بهتر بگوییم صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، بازده حداقلی را به سرمایه گذاران خود ارائه می دهند؛ ولی چون از لحاظ ریسک در سطح بسیار پایینی قرار دارند افرادی که ریسک پذیر نیستند و به دنبال کسب درآمد با کم ترین استرس و نگرانی هستند، به دنبال استفاده از این صندوق ها می روند. در واقع افرادی که به دنبال به دست آوردن یک سود معقول با متحمل شدن کم ترین استرس و ریسک هستند، این صندوق ها را انتخاب می کنند.
صندوق درآمد ثابت در کجا سرمایه گذاری می کند؟
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، دارایی هایی را که از مردم و از سرمایه گذاران مختلف دریافت می کنند را باید در موارد کم ریسکی سرمایه گذاری کنند تا بتوانند سود حداقلی را به سرمایه گذاران خود پرداخت نمایند. معمولاً دارایی های صندوق درآمد ثابت در موارد زیر سرمایه گذاری می شود:
- در خرید اوراق بهادار فاقد ریسک و یا اوراق بهادار کم ریسک به عنوان مثال اوراق مشارکت یک نوع اوراق بهادار کم ریسک به حساب می آید.
- در خرید اوراق اجاره.
- در خرید اوراق خزانه.
- واریز در سپرده های بانکی.
- در خرید سایر دارایی های با ریسک پایین.
البته به این نکته هم باید اشاره کنیم که تمام دارایی های یک صندوق درآمد ثابت در خرید اوراق با درآمد ثابت و دارایی های کم ریسک صرف نمی شود. اگر بخواهیم دقیق تر بیان کنیم باید بگوییم که حداقل ۹۰ درصد از دارایی های یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت در خرید اوراق با درآمد ثابت و سپرده بانکی و حداکثر ۱۰ درصد آن در خرید سهم های مختلف بورسی صرف می شود.
در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، کارشناسان با تجربه و زبده‌ای حضور دارند و به خوبی می دانند که کدام سهم‌ها را در چه زمانی خریداری کنند و در چه زمانی بفروشند تا بیشترین سود نصیب سرمایه گذاران این صندوق شود.
انواع صندوق درآمد ثابت از لحاظ تقسیم سود
همان طور که در بالا عنوان شد، معمولاً دارایی های یک صندوق درآمد ثابت در اوراق مشارکت و اوراق اجاره ای و یا در سپرده های بانکی سرمایه گذاری می شوند. می دانید که اوراق اجاره و اوراق مشارکت و بانک ها به صورت سالیانه به پرداخت سود می پردازند. در نتیجه صندوق درآمد ثابتی که در این اوراق یا سپرده ها، سرمایه گذاری کرده است نیز به صورت سالیانه از این سودها بهره مند خواهد شد.
بعضی از انواع صندوق های درآمد ثابت با مشتریان و سرمایه گذاران خود قراردادی می بندند که به صورت سالیانه به آن ها سود ارائه دهند. طبیعتا این صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت وقتی سودهای سالیانه را از اوراق مشارکت یا اوراق اجاره و یا از بانک ها دریافت می‌کنند، آن سودها را بین مشتریان خود تقسیم می کنند. با این وجود یک سری از صندوق های درآمد ثابت هم هستند که هیچ تعهدی به مشتریان خود مبنی بر تقسیم سود سالیانه نمی دهند.
این نوع صندوق ها وقتی که سود سالیانه خود را از اوراق مشارکت و اوراق اجاره دریافت می کنند، همان سود را نیز در صندوق سرمایه گذاری می کنند. اضافه شدن این سودها به صندوق باعث می شود که ارزش دارایی صندوق اضافه شود و دارایی های سرمایه گذاران این صندوق ها نیز رشد پیدا کند. به دارایی‌های یک سرمایه گذار در یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت، اصطلاحا NAV گفته می شود.
تعداد صندوق‌های درآمد ثابت در کشور ایران
طبق آماری که در دی ماه سال ۱۴۰۰ شمسی به دست آمده است، تعداد صندوق‌های با درآمد ثابت موجود در کشور ایران، ۹۸ عدد است. میزان دارایی های این صندوق ها نیز در مجموع برابر است با ۳۸۷ هزار میلیارد تومان. این نکته را هم اضافه کنیم که قراردادی که بین سرمایه گذاران و صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت بسته می شود را «امیدنامه» می نامند.
صندوق با درآمد ثابت نوع دوم
صندوق با درآمد ثابت با صندوق با درآمد ثابت نوع دوم تفاوت جزئی دارد. تفاوت این دو نوع صندوق در ترکیب دارایی آنها است. یک صندوق‌های با درآمد ثابت نوع دوم بایستی لااقل نود درصد از دارایی های خود را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص دهد و یا در بانک سرمایه گذاری کند. همچنین حداکثر پنج درصد از دارایی های خود را باید در خرید سهام صرف کند و حداکثر پنج درصد از دارایی های خود را به واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری اختصاص بدهد.
چند نمونه از صندوق های درآمد ثابت
همان طور که در بالا هم عنوان کردیم، صندوق های درآمد ثابت زیادی در کشور ایران وجود دارند. البته شما نباید شما چشم بسته به هر صندوق درآمد ثابتی اعتماد کنید و باید به سراغ نمونه‌های مطرح تر و معروف تر و قابل اعتمادتر آن ها که سابقه زیادی در امر سرمایه گذاری دارند، بروید.
به هر حال در صندوق های مطرح تر و معتبرتر، شما با اطمینان خاطر بیشتری می‌توانید سرمایه خود را قرار دهید. کارشناسان و کارکنان حاضر در این صندوق ها نیز از تجربه زیادی برخوردار هستند و به خوبی می‌دانند که در چه زمینه هایی سرمایه گذاری کنند تا صندوق آنها ور شکست نشود و به سود خوبی دست پیدا کند.
کارگزاری مفید که یکی از معروف ترین کارگزاری های کشور ایران است، چندین صندوق درآمد ثابت تاسیس کرده است و افراد مختلف به منظور انجام سرمایه گذاری امن و کم ریسک می توانند از آن صندوق ها استفاده کنند. صندوق های درآمد ثابت حامی، نامی و آوند، سه صندوق معروف کارگزاری مفید به شمار می روند که در ادامه به صورت مختصر هر یک را توضیح می‌دهیم:
- طرح حامی؛ این طرح علاوه بر این که یک صندوق با درآمد ثابت است یک طرح حمایتی ویژه برای مشتریان کارگزاری مفید نیز به شمار می رود. چرا که برای مانده حساب مشتریان خود نزد کارگزاری، سود روز شمار در نظر می گیرد.
- صندوق آوند؛ صندوق آوند یک صندوق با درآمد ثابت نوع دوم است.
- صندوق نامی؛ صندوق سرمایه گذاری نامی مفید، یکی دیگر از صندوق‌های با درآمد ثابت و بدون ریسک کارگزاری مفید به شمار می رود. این صندوق مبتنی بر صدور و ابطال است و امکان خرید و فروش واحدهای آن از طریق سایت این صندوق وجود دارد. صندوق سرمایه گذاری نامی قسمت اعظم دارایی خود را به خرید اوراق بهادار کم ریسک مثل صکوک و اوراق خزانه اختصاص داده است.
در این مقاله راجع به صندوق درآمد ثابت صحبت کردیم.
از مطالب این مقاله می توان نتیجه گرفت که افرادی که مبتدی هستند و برای اولین بار وارد بازارهای مالی می شوند حتماً باید از صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت استفاده کنند وگرنه معلوم نیست که در بازارهای مالی چه اتفاقات اقتصادی بدی برای آن ها خواهد افتاد. مزیت فوق العاده این صندوق ها، ریسک بسیار پایین آن ها می باشد. البته بدیهی است وقتی که در این صندوق ها سرمایه گذاری می کنید، نباید انتظار سود زیادی داشته باشید.
افرادی که همواره به دنبال ریسک زیادی هستند و دوست دارند با ورود به بازارهای مالی از لحاظ اقتصادی، جهش فوق العاده ای پیدا کنند، قطعاً به سمت سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت نخواهند رفت. در پایان اگر علاقه مند به مطالعه در زمینه سایر صندوق های سرمایه گذاری در سایت انتشارات آراد کتاب هستید، می توانید مقاله های صندوق سرمایه گذاری املاک و مستغلات، صندوق سرمایه گذاری اهرمی و صندوق سرمایه گذاری مختلط را بخوانید.