صندوق سهامی
در این مقاله قصد داریم؛ به تحلیل صندوق سرمایه گذاری سهامی بپردازیم. صندوق سهامی (Stock Fund) یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری به حساب میآید. تمامی صندوقهای سرمایهگذاری، برای افراد مبتدی و برای افرادی، که برای اولین بار وارد بازار سرمایه شده‌اند؛ گزینه‌های بسیار مناسبی هستند.
صندوق های سهامی، به صندوق‌هایی گفته می‌شود که حداقل 70 درصد سرمایه‌شان، صرف خرید یکی از انواع سهام‌های بورسی یا فرابورسی شود. این صندوقها، خود به دو نوع کوچک و بزرگ تقسیم میشوند. با وجود ریسک بالاتر این صندوقها، بازدهی بهتری نیز دارند.
در واقع افراد متبحّر و باتجربه و بادانشی در صندوقهای سرمایهگذاری مختلف، ازجمله صندوق های سهامی حضور دارند و بسیار بهتر از یک فرد مبتدی می‌‌دانند، که در کجاها باید سرمایهگذاری صورت پذیرد و در بازارهای مالی مختلف، خرید و فروش در چه زمان‌هایی منطقی‌تر است.
صندوقهای سرمایهگذاری، یک‌سری نهاد مالی هستند، که اداره و مدیریت آنها به وسیله کارشناسان و متخصصان بازار سرمایه، صورت می‌پذیرد و این صندوقها زیر نظر سازمان بورس کار میکنند.
صندوق سهامی چیست؟
چند نوع صندوق سرمایهگذاری با نام‌های مختلف وجود دارد. نام‌گذاری هر یک از این صندوقها، از روی ترکیب داراییهای آنها است. در صورتی که ترکیب داراییهای یک صندوق بدین صورت باشد، که حداقل ۷۰ درصد از آنها صرف خرید سهم‌های بورسی یا خرید حق تقدم‌های بورسی یا سهم‌های فرابورسی شوند؛ آن صندوق یک صندوق سهامی به حساب خواهد آمد.
در واقع صندوق سهامی بیشتر به دنبال خرید سهم‌های بورسی و سود بردن از بالا رفتن قیمت آن سهم‌‌ها است. البته برای اینکه مقداری از ریسک این صندوقها پایین بیاید؛ حداکثر ۳۰ درصد از داراییهای تحت مالکیت آنها، صرف خرید اوراق با درآمد ثابت و یا اوراق مشارکت می‌شود. حتی بعضی از انواع صندوقهای سهامی، تا ۳۰ درصد از دارایی خود را صرف سرمایهگذاری در بانک‌‌ها هم میکنند.
آیا صندوقهای سهامی برای سرمایهگذاری بلندمدت مناسب‌اند؟
صندوقهای سهامی اغلب برای اهداف سرمایهگذاری بلندمدت، مانند برنامه‌ریزی بازنشستگی یا تأمین هزینه‌های تحصیلی آینده، مناسب در نظر گرفته میشوند. این صندوقها در بازه‌های زمانی طولانی‌تر، معمولاً پتانسیل بازدهی بالاتری، نسبت به گزینه‌های سرمایهگذاری محافظهکارانه نشان داده‌اند.
بررسی ریسک صندوق سرمایه گذاری سهامی
بدیهی است؛ هر چقدر داراییهای یک صندوق سهامی، که صرف خرید اوراق با درآمد ثابت و مواردی از این قبیل شده است؛ به ۳۰ درصد نزدیکتر باشد؛ آن صندوق سهامی، ریسکپذیری کمتری دارد و به هر میزان که این قسمت از داراییهای یک صندوق سهامی، به صفر درصد نزدیکتر باشد؛ آن صندوق سهامی، ریسکپذیری بیشتری خواهد داشت.
ریسک‌های مرتبط با صندوقهای سهامی چیست؟
صندوقهای سهامی به‌طور ذاتی، دارای ریسک بازار هستند و ممکن است؛ به دلیل تغییرات قیمت سهام، دچار نوسانات ارزشی شوند. ارزش سرمایهگذاریهای موجود در صندوق می‌تواند؛ افزایش یا کاهش یابد و بر بازدهی تأثیر بگذارد. نوسانات بازار، عوامل اقتصادی و ریسک‌های مرتبط با شرکت‌های خاص نیز میتوانند؛ بر عملکرد این صندوقها تأثیرگذار باشند.
انواع صندوق های سهامی
صندوقهای سهامی را می‌توان از چند جهت تقسیم‌بندی کرد. از لحاظ حجم داراییهای تحت مالکیت، این نوع صندوقها، به دو گروه «صندوق های سهامی بزرگ» و «صندوق های سهامی کوچک» تقسیم‌بندی میشوند. این تقسیم‌بندی از روی تعداد واحدهایی است، که یک صندوق سهامی، مجاز به انتشار است.
در صندوقهای سهامی کوچک، تنها اجازه انتشار حداکثر ۵۰ هزار واحد سرمایهگذاری وجود دارد. البته این تعداد یک حداقل هم دارند و آن هم عدد ۵۰۰۰ است؛ یعنی حتی صندوق سهامی کوچک هم حق ندارد؛ زیر پنج هزار عدد سهم منتشر کند.
در صندوق های سرمایه گذاری بزرگ، تعداد واحدهایی که مجاز به انتشار هستند؛ به ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار واحد سرمایهگذاری می‌رسد؛ یعنی واحدهای سرمایهگذاری بزرگ اجازه ندارند؛ زیر ۵۰ هزار واحد و بالای ۵۰۰ هزار واحد سرمایهگذاری انتشار دهند.
صندوق های سهامی متناسب با نوع و میزان ریسکپذیری نیز، به سه دسته «صندوق سهامی محافظهکارانه»، «صندوق سهامی میانه‌رو» و «صندوق سهامی تهاجمی» تقسیم میشوند.
چه افرادی باید به سمت سرمایهگذاری در صندوقهای سهامی بروند؟
همان‌طور که در ابتدای مقاله هم عنوان کردیم؛ افراد مبتدی و افرادی که دانش کافی در زمینه بازارهای مالی ندارند و یا از لحاظ زمانی، فرصت کافی برای بررسی و تحلیل بازارهای مالی ندارند؛ بهتر است سرمایه خود را در صندوقهای سرمایهگذاری بگذارند و به آنها اعتماد کنند.
در اینجا این سوال پیش میآید که «صندوق سهامی برای چه دسته‌ای از افراد مناسب است؟» در پاسخ به این سوال باید بگوییم که ریسک سرمایهگذاری در صندوقهای سهامی، بسیار بالاتر از ریسک سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت و یا حتی صندوق مختلط است.
بنابراین افرادی که قدرت ریسک بالاتری دارند و دید آنها بلندمدت‌تر است؛ باید به سرمایهگذاری در صندوقهای سهامی فکر کنند. افرادی که ریسکپذیری کمتری دارند و یا در کوتاه‌مدت، به پول خود نیاز خواهند داشت و مجبور به برداشتن سرمایه خود خواهند بود؛ بهتر است که به دنبال سرمایهگذاری در صندوقهای با درآمد ثابت و یا صندوقهای مختلط باشند.
البته همان‌طور که در بالا هم گفتیم؛ صندوقهای سرمایهگذاری سهامی هم با یکدیگر متفاوت هستند و بعضی از آنها، ریسکپذیری بالاتری نسبت به بعضی دیگر دارند. بنابراین اگر قصد سرمایهگذاری در این نوع صندوقها را دارید؛ باید متناسب با قدرت ریسکپذیری خود، یک صندوق سهامی مناسب را انتخاب کنید.
ارزش واحدهای یک صندوق سهامی
یک صندوق سهامی زمانی که آغاز به کار میکند؛ واحدهای خود را به فروش می‌‌رساند. فرض کنید که قیمت هر واحد از این صندوق، برابر با ۲۰۰ هزار تومان باشد. در صورتی که عملکرد صندوق مناسب باشد و بتواند؛ با مدیریت مناسب داراییهای تحت مالکیت خود، سودآوری بالایی داشته باشد؛ ارزش واحدهای این صندوق نیز به همان نسبت، افزایش پیدا میکند.
از سوی دیگر اگر صندوق نتواند؛ شرایط مناسبی برای خود فراهم بیاورد و سرمایهگذاریهای اشتباهی داشته باشد یا اگر بازار سهام دچار رکود شده باشد و رکود بازار بر روی این صندوق هم تاثیر بگذارد؛ ارزش واحدهای صندوق هم تاثیر می‌‌پذیرند؛ یعنی یا راکد می‌‌مانند و یا با افت ارزش مواجه میشوند.
به عنوان مثال اگر این صندوق بتواند؛ داراییهای خود را در طی چند سال ۳۰ برابر کند؛ ارزش واحدهای این صندوق نیز از ۲۰۰ هزار تومان، به ۶ میلیون تومان افزایش پیدا میکند؛ ولی اگر این صندوق، ارزش دارایی خود را در طی چند سال به نصف کاهش دهد؛ ارزش واحدهای آن صندوق نیز برابر با ۱۰۰ هزار تومان می‌شود.
تقسیم واحدهای یک صندوق سهامی
در صورتی که یک صندوق سهامی با گذشت زمان، سود زیادی داشته باشد؛ ارزش واحدهای آن صندوق با رشد قیمتی مواجه میشوند. مطابق با مثال بالا، در صورتی که ارزش واحدهای یک صندوق سهامی در ابتدا، 200 هزار تومان باشد و پس از چند سال به شش میلیون تومان برسد؛ قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا میکند.
در نتیجه این صندوق های سهامی برای جذب سرمایه‌‌های خرد مردم، اقدام به تقسیم واحدهای صندوق به واحدهای کوچک تر می کنند. مثلاً هر واحد را به ۲۰ واحد کوچک تر تقسیم می کنند. در نتیجه ارزش واحد از ۶ میلیون تومان به 300 هزار تومان می رسد و افراد جدید راحت تر می توانند واحدهای این صندوق سهامی را خریداری کنند.
البته این تقسیم واحد، هیچ ضرری برای سرمایه گذاران قبلی این صندوق سهامی نخواهد داشت. مثلاً فردی که قبلاً ۱۰ واحد از این صندوق خریداری کرده بود و قبل از تقسیم واحد، دارای 10 واحد 6 میلیون تومانی است. با تقسیم واحدهای این صندوق سهامی، این فرد دارای 200 واحد از این صندوق (هر یک به ارزش 300 هزار تومان) خواهد بود.
تعداد و ارزش داراییهای صندوقهای سهامی
طبق آماری که در تیرماه سال ۱۴۰۲ برآورد شده است؛ تعداد ۱۰۷ صندوق سهامی در کشور ایران مشغول به فعالیت هستند. ارزش روز داراییهای این صندوق های سهامی نیز، چیزی حدود ۹۳ هزار میلیارد تومان است.
البته این آمار مربوط به صندوق های سهامی مجوزدار و رسمی است. صندوق های سرمایهگذاری سهامی بدون مجوز هم، به صورت گسترده در کشور ایران فعال هستند، که توصیه ما به شما این است؛ به سمت آن صندوقها نروید.
به عنوان مثال کارگزاری مفید ۴ صندوق سهامی مجوزدار و معتبر دارد، که با شیوه‌ها و رویکردهای مختلف، نسبت به همدیگر و با ریسک‌‌پذیری‌‌های متنوع، در حال فعالیت هستند.
بازدهی و ریسک صندوق سهامی
همان‌طور که در خلال مقاله هم بیان شد؛ صندوق های سهامی نسبت به سایر انواع صندوقهای سرمایهگذاری، ریسک بالاتری دارند؛ ولی با وجود این، ریسک استفاده از این نوع صندوقها، نسبت به ریسک ورود مستقل به بازار سرمایه، بسیار کمتر است.
وقتی که شما دارایی خود را به صندوق سهامی می‌سپارید؛ یک تیم حرفه‌ای و باتجربه از دارایی شما حفاظت خواهند کرد و سعی در افزایش آن خواهند داشت. از لحاظ بازدهی هم، قطعاً این نوع صندوقها نسبت به انواع دیگر صندوقهای سرمایهگذاری، میتوانند بازدهی بیشتری داشته باشند.
ایجاد بازدهی در صندوقهای سهامی چگونه است؟
صندوقهای سهامی، از طریق ترکیبی از افزایش سرمایه و درآمد ناشی از سود سهام، برای سرمایه‌گذاران بازده ایجاد میکنند. زمانی که ارزش سهام‌های موجود در صندوق افزایش می‌یابد؛ ارزش خالص دارایی (NAV) صندوق بالا می‌رود و منجر به سود سرمایه‌ای می‌شود. علاوه بر این، سود سهامی که توسط شرکت‌ها پرداخت می‌شود؛ میان سرمایه‌گذاران صندوق توزیع می‌گردد. What is a stock fund?
سخن پایانی درباره صندوق سهامی
صندوق سهامی یک صندوق پر ریسک است. در نتیجه، سرمایهگذاری در این صندوق برای افرادی مناسب است، که ریسکپذیری بالایی دارند. اگر دید بلندمدتی دارید؛ حتماً یک صندوق سرمایه گذاری سهامی معتبر را انتخاب کنید و مقداری، از سرمایۀ مازاد خود را در آنجا سرمایهگذاری کنید.
چگونه در صندوق سهامی سرمایهگذاری کنیم؟
سرمایهگذاری در صندوقهای سهامی، از طریق افتتاح حساب در یک شرکت کارگزاری یا یک شرکت صندوق سرمایهگذاری مشترک، انجام می‌شود. سرمایه‌گذاران میتوانند؛ بر اساس میزان ریسکپذیری، اهداف سرمایهگذاری و عملکرد تاریخی صندوق، گزینه مناسب را انتخاب کنند.
ذکر این نکته هم الزامی است، که در صورت مناسب بودن شرایط بازار سهام، شما سودآوری بیشتری می‌توانید؛ از طریق سرمایهگذاری در صندوق های سهامی داشته باشید و در صورتی که بازار بورس، شرایط خوبی نداشته باشد و راکد باشد؛ احتمال درآمدزایی شما از طریق سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری سهامی نیز، کاهش پیدا میکند. این را هم فراموش نکنید، که برای سرمایهگذاری در این صندوقها، بایستی کارمزد هم پرداخت کنید.
کارمزد صندوقهای سهامی میتوانند؛ با هم متفاوت باشند و شما باید با تحلیل و بررسی، صندوقهای سرمایهگذاری سهامی مناسب‌تر را برای خود انتخاب کنید. علاوه بر صندوق سهامی، صندوقهای دیگری از جمله صندوق اهرمی، صندوق مختلط، صندوق درآمد ثابت و… وجود دارد، که می‌توانید؛ در آنها سرمایهگذاری کنید. برای مطالعه و کسب آگاهی بیشتر، مقاله‌ها و آثار منتشره آراد کتاب، ناشر تخصصی حوزه بورس و سرمایهگذاری را مطالعه کنید.