نحوه خرید و فروش اختیار معامله در بورس
بورس به بازاری سازمان‌یافته گفته می شود که در آن اوراق بهادار، کالا، ارز و قراردادهای آتی خرید و فروش می شوند. این بازار نقش مهمی در اقتصاد یک کشور دارد و به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای سرمایه گذاری شناخته می شود. در بورس، شرکت ها با عرضه سهام خود به عموم مردم، سرمایه جذب می کنند. این سهام در بازار بورس خرید و فروش می شود.
قیمت سهام بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. اگر تقاضا برای سهام یک شرکت افزایش یابد، قیمت آن نیز بالا می رود و برعکس. در بورس شما باید با مفاهیم زیادی آشنا شوید که یکی از آن ها اختیار معامله یا معامله آپشن است که در ادامه به این موضوع می پردازیم.
خرید و فروش اختیار معامله در بورس
اختیار معامله یکی از ابزارهای پیچیده و پرریسک اما پرپتانسیل در بازار سرمایه است که به شما امکان می دهد با پرداخت مبلغی مشخص، حق خرید یا فروش یک دارایی را در تاریخ معینی به دست آورید. این ابزار به دلیل اهرم مالی بالا و قابلیت مدیریت ریسک، مورد توجه بسیاری از سرمایه گذاران قرار گرفته است. در کتاب مرجع کاربردی اختیار معامله در بورس ایران مراحل خرید و فروش اختیار معامله توضیح داده شده است. این مراحل عبارتند از:
- باز کردن حساب؛ برای شروع معاملات اختیار معامله، ابتدا باید در یک کارگزاری معتبر که مجوز انجام این نوع معاملات را دارد، حساب باز کنید.
- آموزش؛ قبل از شروع معاملات، به طور کامل در مورد اختیار معامله، انواع آن، استراتژی های مختلف و ریسک های مرتبط با آن مطالعه کنید.
- تحلیل بازار؛ بازار را به دقت تحلیل کنید و با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، تصمیمات معاملاتی خود را بگیرید.
- انتخاب قرارداد؛ قراردادهای اختیار معامله با مشخصات مختلفی (قیمت اعمال، تاریخ سررسید، دارایی پایه) در بازار موجود است. با توجه به تحلیل خود، قرارداد مناسب را انتخاب کنید.
- اجرای سفارش؛ سفارش خرید یا فروش اختیار معامله را از طریق پلتفرم معاملاتی کارگزاری خود ثبت کنید.
- مدیریت موقعیت؛ به طور مداوم موقعیت های خود را رصد کنید و در صورت لزوم، اقدامات لازم برای مدیریت ریسک را انجام دهید.
برای این که خرید و فروش اختیار معامله را به خوبی یاد بگیرید یک مثال عملی ذکر می کنیم. فرض کنید شما انتظار دارید قیمت سهام شرکت الف در آینده افزایش یابد. در این صورت، می توانید یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) روی سهام این شرکت خریداری کنید.
با این کار، شما حق خرید سهام این شرکت را با قیمت مشخصی (قیمت اعمال) در تاریخ مشخصی به دست می آورید. اگر قیمت سهام شرکت الف در تاریخ سررسید از قیمت اعمال بیشتر باشد، شما می توانید از این حق استفاده کرده و سهام را با قیمت پایین تری نسبت به بازار خریداری کنید و سپس با قیمت بازار بفروشید و سود کنید.
مزایای خرید و فروش اختیار معامله
خرید و فروش اختیار معامله دارای مزایای زیر است:
- اهرم مالی؛ با پرداخت مبلغ کمی (پرمیوم) می توانید در بازارهایی با حجم بالا شرکت کنید.
- مدیریت ریسک؛ می توانید از اختیار معامله برای پوشش ریسک سرمایه گذاری های دیگر استفاده کنید.
- سود بردن از نوسانات بازار؛ با استفاده از استراتژی های مختلف، می توانید از نوسانات بازار سود ببرید.
- انعطاف پذیری بالا؛ اختیار معامله ابزار بسیار انعطاف پذیری است و برای انواع استراتژی های معاملاتی قابل استفاده است.
معایب خرید و فروش اختیار معامله
خرید و فروش اختیار معامله معایب زیر را نیز به همراه دارد:
- ریسک بالای از دست دادن سرمایه؛ اگر پیش بینی شما اشتباه باشد، ممکن است تمام پرمیومی که پرداخت کرده اید را از دست بدهید.
- پیچیدگی بالا؛ درک کامل اختیار معامله نیاز به دانش و تجربه زیادی دارد.
- نیاز به مدیریت ریسک دقیق؛ برای موفقیت در معاملات اختیار معامله، مدیریت ریسک بسیار مهم است.
انواع قرارداد اختیار معامله
اگر برای شما این سوال پیش آمده است، که چرا انواع مختلف اختیار معامله وجود دارد؟ باید بگوییم که هر یک از اینها، برای شرایط و استراتژی های اختیار معامله خاصی مناسب هستند. با شناخت انواع مختلف اختیار معامله، می توانید استراتژی های پیچیده تر و متنوع تری را طراحی کرده و ریسک معاملات خود را مدیریت کنید.
در صورتی که بخواهیم یک مثال ذکر کنیم باید بگوییم که اگر شما انتظار دارید که قیمت سهام یک شرکت در آینده افزایش یابد، می توانید یک قرارداد اختیار خرید (Call Option) روی آن سهام خریداری کنید. همچنین اگر شما نگران کاهش قیمت سهام یک شرکت هستید، می توانید یک قرارداد اختیار فروش (Put Option) روی آن سهام بخرید. انواع قرارداد اختیار معامله در کتاب راهنمای جامع معامله گری و تحلیل اختیار معامله بیان شده است.
انواع قرارداد اختیار معامله بر اساس نوع اختیار
بر اساس نوع اختیار، قرارداد اختیار معامله به دو نوع تقسیم بندی می شود. اختیار خرید (Call Option) به خریدار این حق را می دهد که دارایی پایه را با قیمت مشخصی (قیمت اعمال) بخرد. اختیار فروش (Put Option) نیز به خریدار این حق را می دهد که دارایی پایه را با قیمت مشخصی بفروشد. آشنایی با مهم ترین اصطلاحات بورسی اهمیت زیادی دارد که اختیار خرید و اختیار فروش، دو مورد از آن ها هستند.
انواع قرارداد اختیار معامله بر اساس سبک اعمال
بر اساس سبک اعمال نیز، قرارداد اختیار معامله به دو نوع تقسیم بندی می شود. اختیار معامله آمریکایی (American Style) را می توان در هر زمانی تا تاریخ سررسید اعمال کرد. با این وجود اختیار معامله اروپایی (European Style) را فقط در تاریخ سررسید می توان اعمال نمود.
انواع قرارداد اختیار معامله بر اساس موقعیت معاملاتی
بر اساس موقعیت معاملاتی نیز، این قرارداد در بورس، به چهار نوع زیر تقسیم بندی می شود:
- خرید اختیار خرید (Long Call)؛ سرمایه گذار انتظار افزایش قیمت دارایی پایه را دارد.
- فروش اختیار خرید (Short Call)؛ سرمایه گذار انتظار کاهش قیمت دارایی پایه را دارد.
- خرید اختیار فروش (Long Put)؛ سرمایه گذار انتظار کاهش قیمت دارایی پایه را دارد.
- فروش اختیار فروش (Short Put)؛ سرمایه گذار انتظار افزایش قیمت دارایی پایه را دارد.
انواع قرارداد اختیار معامله بر اساس دارایی پایه
تقسیم بندی قرارداد اختیار معامله بر اساس دارایی پایه عبارتند از:
- اختیار معامله سهام؛ روی سهام شرکت ها نوشته می شود.
- اختیار معامله شاخص؛ روی شاخص های بورسی نوشته می شود.
- اختیار معامله ارز؛ روی ارزهای خارجی نوشته می شود.
- اختیار معامله کالا؛ روی کالاهای اساسی مانند نفت، طلا و … نوشته می شود.
سایر تقسیم بندی های قرارداد اختیار معامله
بر اساس تقسیم بندی های دیگر قرارداد اختیار معامله در بورس به انواع زیر تقسیم می شود:
- اختیار درونی (In-the-Money)؛ اختیاری که قیمت اعمال آن از قیمت بازار کمتر (برای کال) یا بیشتر (برای پوت) باشد.
- اختیار بیرونی (Out-of-the-Money)؛ اختیاری که قیمت اعمال آن از قیمت بازار بیشتر (برای کال) یا کمتر (برای پوت) باشد.
- اختیار آت مونی (At-the-Money)؛ اختیاری که قیمت اعمال آن تقریباً برابر با قیمت بازار باشد.
آموزش اختیار معامله در بورس
اگر می خواهید اختیار معامله در بورس را به خوبی یاد بگیرید؛ باید کتاب هایی مانند کتاب رویکرد ساده به اختیار معاملات را مطالعه کنید. اختیار معامله قراردادی است؛ بین دو طرف که به موجب آن، یک طرف (خریدار اختیار) حق (نه الزام) خرید یا فروش یک دارایی پایه (مانند سهام، شاخص، کالا و …) را در تاریخ مشخصی با قیمت مشخصی از طرف دیگر (فروشنده اختیار) به دست می آورد. اجزای یک قرارداد اختیار معامله عبارتند از:
- دارایی پایه؛ دارایی ای که اختیار معامله در بورس بر روی آن نوشته می شود (مثلاً سهام یک شرکت).
- قیمت اعمال؛ قیمتی که در قرارداد برای خرید یا فروش دارایی پایه تعیین می شود.
- تاریخ سررسید؛ تاریخی که قرارداد به پایان می رسد و خریدار باید تصمیم بگیرد که از حق خود استفاده کند یا نه.
- پرمیوم؛ مبلغی که خریدار اختیار به فروشنده پرداخت می کند.
در معاملات اختیار معامله آپشن باید به نکات زیر اهمیت دهید:
- مدیریت ریسک؛ همیشه حد ضرر خود را مشخص کنید و از سرمایه خود به طور مناسب محافظت کنید.
- آموزش مستمر؛ بازار اختیار معامله دائماً در حال تغییر است. بنابراین، به روز نگه داشتن دانش خود ضروری است.
- صبر و حوصله؛ معاملات اختیار معامله یا معامله آپشن نیاز به صبر و حوصله دارد. از تصمیم گیری های احساسی خودداری کنید.
- مشاوره؛ قبل از شروع معاملات، با یک مشاور مالی مشورت کنید.
کدام کارگزاری ها اختیار معامله دارند
این ابزار، یکی از ابزارهای پیچیده و پرریسک، اما سودآور در بازار سرمایه است، که به شما امکان می دهد با پرداخت مبلغی مشخص، حق خرید یا فروش یک دارایی را در تاریخ معینی به دست آورید. برای انجام این معاملات، به یک کارگزاری معتبر و دارای مجوز نیاز دارید. در انتخاب کارگزاری برای اختیار معامله عبارتند از:
- اطمینان حاصل کنید که کارگزاری مورد نظر مجوز لازم از سازمان بورس اوراق بهادار را برای انجام معاملات معامله آپشن دارد.
- پلتفرم معاملاتی کارگزاری باید کارآمد، سریع و دارای ابزارهای تحلیل تکنیکال باشد.
- کارمزدهای معاملاتی و سایر هزینه های مرتبط با معاملات اختیار معامله را مقایسه کنید.
- کارگزاری باید پشتیبانی قوی و قابل دسترس برای مشتریان خود ارائه دهد.
- بسیاری از کارگزاری ها دوره های آموزشی برای آشنایی با اختیار معامله برگزار می کنند.
کارگزاری های دارای مجوز اختیار معامله در ایران
لیست برخی از کارگزاری های دارای مجوز اختیار معامله در ایران را در ادامه ذکر کرده ایم. توجه داشته باشید که این لیست ممکن است کامل نباشد و شرایط ارائه خدمات اختیار معامله در هر کارگزاری ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، قبل از انتخاب کارگزاری، بهتر است با چندین کارگزاری تماس گرفته و شرایط آن ها را مقایسه کنید. این کارگزاری ها عبارتند از:
- کارگزاری آگاه؛ یکی از کارگزاری های پیشرو در ارائه خدمات معامله آپشن با پلتفرم معاملاتی قدرتمند.
- کارگزاری مفید؛ کارگزاری بزرگ و شناخته شده با خدمات متنوع، از جمله اختیار معامله.
- کارگزاری بانک ملت؛ کارگزاری وابسته به بانک ملت با خدمات گسترده در حوزه معاملات.
- کارگزاری گنجینه سپهر؛ کارگزاری با سابقه در ارائه خدمات معاملاتی.
چگونه یک کارگزاری مناسب برای اختیار معامله انتخاب کنیم؟
در کتاب مرجع راهبردهای اختیار معاملات توضیح داده شده است، که چگونه یک کارگزاری مناسب برای اختیار معامله انتخاب کنیم؟ ابتدا نیازهای خود را مشخص کنید به چه نوع پلتفرم معاملاتی، چه سطحی از پشتیبانی و چه هزینه هایی نیاز دارید؟ بعد از آن درباره کارگزاری های مختلف مطالعه کنید، نظرات مشتریان را بخوانید و با کارشناسان آن ها تماس بگیرید. سپس حساب آزمایشی باز کنید.
بسیاری از کارگزاری ها حساب آزمایشی ارائه می دهند، که به شما اجازه می دهد تا قبل از سرمایه گذاری واقعی، پلتفرم معاملاتی آن ها را امتحان کنید. در انتها با سایر معامله گران صحبت کنید و از تجربیات سایر معامله گرانی که از کارگزاری های مختلف استفاده می کنند، بهره مند شوید.
نکته پایانی درباره نحوه خرید و فروش اختیار معامله
سرمایه گذاری در بورس یکی از روش های پرطرفدار برای رشد ثروت و کسب درآمد است. در این بازار، سهام شرکت های مختلف خرید و فروش می شود و سرمایه گذاران با پیش بینی افزایش قیمت سهام، اقدام به خرید آن ها می کنند. با این حال، مانند هر سرمایه گذاری دیگری، بورس نیز ریسک هایی به همراه دارد و برای موفقیت در آن و فهمیدن طریقه سرمایه گذاری در بورس، نیاز به دانش و تجربه کافی است.
یکی از این موارد که هر معامله گری باید بداند اختیار معامله است. این روش، همانطور که پیش‌تر گفتیم؛ قراردادی است که به خریدار آن حق (نه الزام) می دهد تا دارایی پایه را در تاریخ مشخصی با قیمت مشخصی بخرد یا بفروشد. این قراردادها بر اساس ویژگی های مختلفی به انواع مختلفی تقسیم می شوند.